หม่อมหลวงมณีรัตน์ บุนนาค

ท่านผู้หญิงมณีรัตน์ บุนนาค หรือนามเดิมว่า หม่อมหลวงมณีรัตน์ สนิทวงศ์ ป.ภ., ท.จ.ว. (23 มิถุนายน 2465-23 เมษายน 2543) พระมาตุจฉาเพียงแค่ท่านเดียวในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถที่มาจากผู้ที่เป็นน้องสาวร่วมมารดาเดียวกันกับหม่อมหลวงบัว กิติยากร ผู้ที่เป็นพระชนนีในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ท่านมีผลงานที่สร้างชื่อเสียงมากมาย อาทิเช่น เป็นผู้ประพันธ์คำร้องภาษาไทยในเพลงพระราชนิพนธ์ ความฝันอันสูงสุด เพลินภูพิงค์ เกิดเป็นไทย ตายเพื่อไทย แผ่นดินของเรา เตือนใจ ไร้เดือน เกาะในฝัน มาร์ชราชนาวิกโยธิน

หม่อมหลวงมณีรัตน์ สนิทวงศ์ เกิดเมื่อวันที่ 23 มิถุนายน 2465 เป็นธิดาคนสุดท้องของ พลเอกเจ้าพระยาวงศานุประพัทธ์ (หม่อมราชวงศ์สท้าน สนิทวงศ์) และท้าววนิดาพิจาริณี (บาง สนิทวงศ์ ณ อยุธยา) เป็นน้องสาวร่วมมารดาเพียงท่านเดียวของหม่อมหลวงบัว กิติยากร พระชนนีในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ

หม่อมหลวงมณีรัตน์ สมรสกับนายสุรเทิน บุนนาค บุตร อำมาตย์ตรี พระพิศาลสุริยศักดิ์ ( เทิน บุนนาค ) และ นางผัน พิศาลสุริยศักดิ์ ( สกุลเดิม สินธุสาร ) มีบุตรชาย 2 คน คือ พลตรีกรีเมศร์ บุนนาค และ พันโทสุรธัช บุนนาค

หม่อมหลวงมณีรัตน์ ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ จึงใช้คำนำหน้าท่านผู้หญิง

ท่านผู้หญิงมณีรัตน์ บุนนาค รับราชการเป็นนางสนองพระโอษฐ์ ในสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ตั้งแต่ พ.ศ. 2493 ซึ่งเป็นปีราชาภิเษกสมรส จนถึงแก่อสัญกรรม เมื่อวันที่ 23 เมษายน 2543 สิริรวมอายุ 77 ปี การนี้ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานโกศมณฑป ฉัตรเครื่องสูงทองแผ่ลวด และรับศพไว้ในพระบรมราชานุเคราะห์โดยตลอด ตั้งศพสวดพระอภิธรรม ณ ศาลาบัณณรศภาค วัดเบญจมบพิตรดุสิตวนาราม

นอกจากคำร้องเพลงพระราชนิพนธ์แล้ว ท่านยังเป็นผู้รับสนองพระราชเสาวนีย์ในการแต่งเพลงเพื่อพระราชทานแก่ผู้ปฏิบัติหน้าที่เพื่อชาติ โดยใช้ทำนองเพลงเดิมที่เป็นที่รู้จักอยู่แล้ว อาทิ

ในงานสาธารณประโยชน์ด้านอื่น ท่านผู้หญิงมณีรัตน์เป็นต้นคิดและเป็นหนึ่งในกลุ่มผู้ริเริ่มผู้มีบทบาทสำคัญที่สุดในการสร้างสวนหลวง ร.๙ ขึ้นเพื่อเฉลิมพระเกียรติแด่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ ในวาระครบ 60 ชันษาเมื่อ พ.ศ. 2530 โดยริเริ่มโครงการมาตั้งแต่ พ.ศ. 2525 ทำให้ประชาชนชาวกรุงเทพมหานครมีที่พักผ่อนหย่อนใจในลักษณะอุทยานขนาดใหญ่ที่งดงามเป็นครั้งแรก

คุณหญิงเนื่อง บุรีนวราษฐ์ ? หม่อมหลวงคลอง ไชยันต์ ? คุณสดมภ์ บุนนาค ? คุณหญิงสน อภิบาลราชไมตรี ? หม่อมหลวงเรี่ยม อิศรเสนา ? คุณวรันดับ ฉัตรกุล ณ อยุธยา ? หม่อมกอบแก้ว อาภากร ณ อยุธยา ? หม่อมราชวงศ์พันธุ์ทิพย์ บริพัตร ? หม่อมหลวงบัว กิติยากร ? ท่านผู้หญิงโพยม เสนีณรงค์ฤทธิ์ ? ท่านผู้หญิงดุษฎีมาลา มาลากุล ณ อยุธยา ? หม่อมพร้อยสุพิณ วรวรรณ ณ อยุธยา ? คุณประยงค์ สุขุม

ท่านผู้หญิงสุประภาดา เกษมสันต์ ? ท่านผู้หญิงมณีรัตน์ บุนนาค? ท่านผู้หญิงนราวดี ชัยเฉนียน ? หม่อมราชวงศ์ดัชรีรัช รัชนี ? ท่านผู้หญิงฉัตรสุดา วงศ์ทองศรี ? ท่านผู้หญิงเกนหลง สนิทวงศ์ ณ อยุธยา ? ท่านผู้หญิงกุณฑี ไกรฤกษ์ ? ท่านผู้หญิงกรัณฑ์ สนิทวงศ์ ณ อยุธยา ? ท่านผู้หญิงเพ็ญศรี วัชโรทัย ? ท่านผู้หญิงจรุงจิตต์ ทีขะระ ? ท่านผู้หญิงจีริกัญญา โชติกเสถียร ? ท่านผู้หญิงถวิกา สารสิน ? ท่านผู้หญิงพรรณวดี จุฑารัตนกุล ? ท่านผู้หญิงภรณี มหานนท์ ? ท่านผู้หญิงมนัสนิตย์ วณิกกุล ? ท่านผู้หญิงวิยะฎา กฤดากร ณ อยุธยา ? ท่านผู้หญิงลดาวัลย์ สมันตรัฐ ? ท่านผู้หญิงอรนุช อิศรางกูร ณ อยุธยา ? ท่านผู้หญิงทัดสมัย เศวตเศรณี ? ท่านผู้หญิงสุวรี เทพาคำ ? ท่านผู้หญิงสมสุข ศรีวิสารวาจา ? ท่านผู้หญิงสุภรภ์เพ็ญ หลวงเทพนิมิต ? ท่านผู้หญิงมณฑินี มงคลนาวิน ? คุณหญิงทองทิพ รัตนะรัต ? คุณหญิงเปรมจิตต์ จามรจันทร์ ? คุณหญิงสทนา โสณกุล ณ อยุธยา ? คุณหญิงบุษยา ไกรฤกษ์ ? คุณหญิงสุชาดา ขำเกษม ? คุณหญิงผะอบทิพย ศาตะมาน ? จีรนันทน์ ลัดพลี ?